Не спалася… У вачах стаялi дакументальныя кадры з Алепа, непрытомныя дзецi, падключаныя да сiстэмы жыццязабеспячэння, ледзь прыкрытыя трупы людзей…, фрагменты чалавечых цел. Iзноў успомнiла поўныя слёз i жаху вочы школьнiцы з Данбаса, якая страцiла бацькоў на цяперашняй украiнскай вайне.
Думкi мроiлiся ў галаве, тупым свярдзёлкам уядаўся ў мозг антычны пастулат аб тым, што гiсторыя нас нiчаму не вучыць. Паступова, па меры накаплення iнфармацыi, у мяне склалася ўласнае перакананне ў тым, што гiсторыя чалавечай цывiлiзацыi з моманту ўзнiкнення першых дзяржаў да сёняшняга часу - гэта гiсторыя ваеннага кровапралiцця i знiшчэння людзьмi сабе падобных. На жаль, гэту сумную тэндэнцыю не змаглi пераадолець нi Рэнесанс, нi пакт Брыяна-Келага, нi ўся дзейнасць Лiгi Нацый i ААН. У адным са школьных падручнiкау мне трапiла на вочы колькасная раскладка ўзброеных канфлiктаў на Зямлi, якую я жадаю давесцi да больш шырокага кола магчымых аднадумцаў. За апошнiя пяць з паловай тыс. гадоў на нашай планеце адбылося больш за 15 тыс. войнаў, i толькi 300 гадоў людзi жылi ў мiры. Прычым за чатырыста апошнiх год загiнула: у XVII стагоддзi прыкладна 3 млн. чалавек; у XVIII стагоддзi больш за 5 млн. чалавек; у XIX стагоддзi прыкладна 6 млн. чалавек; у XХ стагоддзi больш за 70 млн. чалавек.
З тых часоў, калi гонар i сумленне былi не пустымi словамi, шмат вады ўцякло ў мора, i спектр войнаў неiмаверна пашыраўся. Сярод iх "халодныя" i гарачыя, справядлiвыя i несправядлiвыя, захоп-нiцкiя i вызваленчыя, сусветныя i лакальныя. Але, напэўна, на першы план у нашым iнфармацыйным грамадстве трэба засяро-дзiць увагу на войнах псiхалагiчных, экана-мiчных, войнах без калючага дроту, акопаў i ўяўнай лiнii фронту. Сёння кожнага з нас можа напаткаць выпадковы выбар тэрарыста-камiкадзэ, фанатызм якiх не паддаецца якому-небудзь разумнаму абгрунтаванню. Санкцыi, эмбарга, нафтавыя, газавыя, малочныя, цукровыя, допiнгавыя войны - гэта ўжо не банальнае "Бостанскае чаепiцце", гэта, напэўна, больш падобна на генацыд (калi зыходзiць з пазiцый касмапалiтызму i ўяўляць Зямлю як агульны для ўсiх дом). Татальны кантроль за грамадзянамi многiх краiн, на маю думку, вынiшчае ў людзей паняцце сэнсу свайго жыцця як найважнейшай каштоў-насцi. На карысць гэтай думкi сведчаць факты росту самазабойстваў ва ўсiм свеце, нежаданне ствараць паўнацэнную сям’ю, клапацiцца аб сваiм дабрабыце, аб блiзкiх людзях. (60-65 сем’яў са 100 распадаюцца ў Рэспублiцы Беларусь за першыя 3 гады сумеснага пражывання).
Цяжка спрагназаваць будучыню наогул, а тым больш у межах глабалi-зацыi.
Але фактычна тое, што нам, сённяшнiм школь-нiкам, давядзецца пажынаць тое, што сёння сеюць нашы бацькi i дзяды. Хочацца спадзявацца, што мiрная стваральная праца чакае наша маладое пакаленне ў будучым. Што мае мары пабываць у розных краiнах у якасцi адпачываючага турыста, а не агрэсiўнага заваёўнiка, цi, не дай Божа, бежанца. Я шчыра веру, што ў будучым я сяду ў якi-небудзь транспарт: будзь то цягнiк, аўтобус, самалёт цi метро, i як i любы чалавек, змагу без знешнiх перашкод дасягнуць пункт прызначэння. Людзi не будуць палiць пласцiкавую тару ў катлах i печках, наўмысна падпальваць лясы и тарфянiкi, распаўсюджваць бескантрольна радыёактыўныя рэчывы i iншыя адходы чалавечай дзейнасцi.
Пакуль што гэта толькi мары, але з гiсторыi вядома, што калi адначасова шмат людзей думаюць аднолькава, дзейнiчаюць у адным накiрунку, то яны прадстаўляюць магутную сiлу.
Таму я, простая беларуская школьнiца, заклi-каю ўсiх, ад каго залежыць будучыня цывiлiзацыi, планеты, лёс кожнага з нас: "Давайце думаць пазiтыў-на i тварыць дабро". Я звяртаюся да тых, хто можа паўплываць на далейшае развiццё Зямлi: да манархаў i прэзiдэнтаў, да палiтыкаў i рабочых, да вучоных i вучняў, членаў Рымскага i Бiльдэрбер-гскага клубаў, кiраўнiкоў НАТА i АДКБ, тэрарыстаў i iх ахвяр i ўсiх iншых: "Спынiце войны! Стварыце механiзм для немаг-чымасцi iх узнiкнення! А тыя каласальныя сродкi, якiя несумненна будуць вызвалены ў ходзе гэтай глабальнай акцыi пераразмяркуйце на мiрныя мэты, на ахову здароўя, адукацыю, жыллё, транспарт, прадукты харчавання, прафiлактыку канфлiк-таў.
Скажам "STOP" любой вайне разам!".
Падрыхтавала вучаніца 8 класа Трабскай СШ
П. Гардзей.
