Беларусь бачыцца сонечнай, светлай, прыгожай, утульнай, адчуваецца нават водар бохана хлеба, бачацца абшары роднай старонкі, лясы, лугі, палеткі, дарогі…
Чамусьці такія вобразы наведалі маю душу і розум ля новага адметнага месца ў пасёлку нашым. Не, месца ранейшае - касцельны двор каля храма святых апосталаў Пятра і Паўла. А вось камень-памятнік з'явіўся толькі сёлета ў ліпені.
І гэта працяг тых асаблівых пашаны і павагі да зямлі роднай, да храма, да бацькоў Ядзвігі Юферавай і Іосіфа Бойсы, дзяцей іўяўчан Браніславы і Браніслава Халявы. Першым іх падарункам гораду і людзям стаў гадзіннік-куранты на франтоне касцёла. Гадзіннік у імя памяці бацькоў, які быў устаноўлены ў гадавіну смерці маці. Як шмат патрэбна даць сваім дзецям, каб яны так шчыра і так узнёсла дзячылі цябе! І гэта цудоўна, што дзецям хочацца назаўжды ўвекавечыць імёны тых, хто даў ім жыццё, хто ставіў "на крыло", хто шчыра і з верай абносіў крыжам, адпраўляючы ў самастойную жыццёвую дарогу.
Уладзімір Караткевіч сказаў у сваім творы "Беларускае мінулае":
Не пагарджаць сваім мінулым,
А заслужыць яшчэ і вартым быць яго…
І высакародныя ўчынкі Іосіфа Браніслававіча і Ядзвігі Браніславаўны менавіта на гэтую тэму. Як бы высока ты ні ўзняўся, як бы ні блукаў па жыццёвых скрыжаваннях, памятай імя сваё, сваіх бацькоў, месца, дзе нарадзіўся і вучыўся быць чалавекам.
Валун-помнік ля касцёла так гарманічна ўпісаўся ў інтэр'ер утульнага, спакойнага, намоленага месца. Словы, якія абрамляюць помнік па перыметры, з'яўляюцца дэвізам шляхты Вялікага княства Літоўскага: "Любі Айчыну сваю. Рабі дабро. Адказвай перад Богам".
Нічога не змянілася за гэтыя стагоддзі. Гэты дэвіз можа (ды і павінен) узяць для сябе любы чалавек сённяшняй Беларусі, таму што ў ім утрымліваюцца галоўныя хрысціянскія і чалавечыя маральныя нормы і этычныя запаветы.
Вось што гаворыць пра ўсё вышэй апісанае сам Іосіф Браніслававіч Бойса:
- Вы маеце рацыю. І на мой погляд таксама, вельмі гарманічна ўпісаўся камень на прыхрамавай тэрыторыі. Такі велічны (185 см і вага прыкладна 5 тон). Складана і небяспечна было перавозіць. А пры мантажы маніпулятар і стропы працавалі на мяжы сваіх магчымасцей. Усё атрымалася. Якія цудоўныя словы шляхты часоў Вялікага княства Літоўскага выбіты на камяні! Унізе на латыні "Мы ўхваляем Госпада".
І ікона Маці Божай Астрабрамскай (да якой наша любая бабуля хадзіла пешшу маліцца ў Вільню яшчэ за польскім часам), выліта з бронзы па індывідуальным заказе. Думаю, яна адзіная такая ў Беларусі. Я паўтара года выношваў гэтую ідэю.
З неверагоднымі цяжкасцямі, пераадолеўшы сотні кіламетраў, урэшце зусім выпадкова наткнуўся на патрэбны камень. Нават і думкі не дапускаў, што гэта будзе самым цяжкім - знайсці валун без трэшчын, з рабочай паверхняй, добрай формы, з магчымасцю пад'ёма і пад'езда да яго і транспарціроўкі.
Затым доўгая эпапея з ліццём іконы. І вось усё зроблена. І акрамя безумоўнага задавальнення і аблягчэння (урэшце ўсё удалося зрабіць), чамусьці адчуваю нейкае ўнутранае апусценне. А што далей? Што яшчэ можна паспець зрабіць для Беларусі і малой радзімы…
Я слухала Іосіфа Браніслававіча і думала аб тым, што кожны чалавек пакідае свой след на зямлі. Толькі адзін тым следам забруджвае дарогі і сцежкі, а другі - робіць свет дабрэйшым, а далі - больш яснымі і зразумелымі і для сучаснікаў, і для нашчадкаў.
Колькі будзе стаяць зямля, столькі будуць знаходзіцца людзі, якія ніколі не павераць, што нельга дасягнуць далягляда. І будуць упарта гнаць свайго жыццёвага каня.
То няхай на гэта хопіць і душэўных, і фізічных сіл.
Вера ГУЛІДАВА.
Фота аўтара.