Родная мая Беларусь! Розныя хаты, розныя лёсы, розныя беды і рознае шчасце. Але ўсюды — добрыя, адкрытыя, гасцінныя людзі. У Вялікдзень — адно з найбольш любімых і ўрачыстых святаў – беларусы чакаюць валачобнікаў.
Даўней ледзь не цэлымі вёскамі хадзілі ў царкву на начную службу з Краснай суботы на Велікодную нядзелю. Вярнуўшыся з царквы, снедалі і клаліся спаць. Валачобнікі ж пачыналі хадзіць з вечара, бывала, што нават ўсю ноч хадзілі. У хатах не спалі, чакалі, пакуль яны прыйдуць.
Абрад — валоканне, які традыцыйна праводзіцца ў першы дзень Вялікадня, мае даўнюю гісторыю.
Спачатку абрад меў аграрна-магічны сэнс, але за шмат стагоддзяў часткова страціў яго і бытуе як вясёлая святочная забава.
Добра ўжо тое, што абрад захаваўся на Іўеўшчыне да сённяшняга часу і перадаецца маладому пакаленню. У Іўеўскім раёне наогул беражліва зберагаюцца традыцыі продкаў: народныя святы, абрады, рамёствы і ўменні.
Кожны год работнікі Іўеўскага цэнтра культуры і вольнага часу, згодна з традыцыямі, віншуюць жыхароў раёна са святам.
Паназіралі, як супрацоўнікі сектара культурна-масавай і асветніцкай работы аг. Лелюкі прыносілі ў кожны двор радасную вестку аб пачатку вясны.
Як каліьці продкі выбiралi добрых спевакоў і музыкаў, якiя павінны былі дасканала ведаць святочны абрад, вывучалі валачобныя песнi, вiншавальныя арацыi. Потым апраналіся ў народнае адзенне і, узяўшы кошыкі, ішлі да людзей. Неслі выключна добрыя весткі, каб падтрымаць жыццёвы аптымізм, падавалі радасную перспектыву, неацэнны зарад цяпла і падтрымкі.
Спявалі звернутыя да членаў сям’i песнi, гаварылi шчырыя вiншаваннi i жадалі сям’i ўсялякіх даброт. А ад удзячных гаспадароў атрымоўвалі абрадавыя дары: яйкi, сыр, каўбасы, булкі, цукеркі.
Валачобны гурт захоўваў прыкметы сакральнасці, паводзіў сябе рытуальна, годна. Задавальненне вызывала і тое, што сярод валачобнікаў была моладзь, нават малыя дзеці.
Ох, і парадавалі валачобнікі песнямі жыхароў аг. Лелюкі на Вялікдзень! Асобна - гаспадару (пане гаспадару), асобна – гаспадыні (гаспадынька-журавінка).
Валачобныя песнi - адзiн з самых высокамастацкiх жанраў беларускай народнай паэзii земляробчага календара.
Вось гэта песня, напрыклад, спадабалася больш за ўсе:
- Каціся, яечка, на цёплую вясну,
На чырвона лецейка!
Каціся, яечка, на шчасце, на радасць
Ды ўсім на здароўечка!
Каціся, яечка,
З цёплага ўзгорачка,
Холад прагані,
Зямліцу абудзі!
Каб вы жылі – пажывалі,
Дабра нажывалі!
Няхай ваша ніва
Заўседы будзе ўрадліва!
Няхай родзіць бульба, жыта,
Каб сям’я была ўся сыта!
Валачобны гурт сектара культурна-масавай і асветніцкай работы аг. лелюкі
Сам Бог устае падчас абрада апекуном гаспадара і яго сям’і. Няхай святло святога дня будзе зоркай пуцяводнай!
Своеасаблівасцю валачобнага фальклору абумоўлены i глыбокая пашана да рабочага чалавека, і любоў да яго, і высокія маральныя i эстэтычныя каштоўнасці вялікага народа.
Хотите читать актуальные новости Ивья и Ивьевского района первыми? Подписывайтесь на наш Телеграм-канал по ссылке https://t.me/ivyenews
Ірына Халява.
