Наш горад спакон веку ганарыцца тым, што ў міры і згодзе тут жывуць людзі розных нацыянальнасцей і веравызнанняў. Так павялося, так склалася, і мы, жыхары Іўя, гэтаму бясконца рады. Напрыклад, на маёй вуліцы, побач, па-суседску жывуць сем'і праваслаўных, каталікоў і мусульман. Калі ў кагосьці свята, іншыя, паважаючы традыцыі сваіх суседзяў, сяброў і прыяцеляў, ніколі не выйдуць працаваць. Таму што разумеюць, што гэтым могуць абразіць пачуцці людзей іншай рэлігіі. Больш за тое, суседзяў у святы прынята частаваць. Прызнаюся шчыра, была здзіўлена, калі да маёй маленькай дачкі, якая гуляла на вуліцы, з пакетам прысмакаў выбегла суседка, якая адзначала каталіцкі Вялікдзень ... Такія ж шчодрыя, добрыя, адкрытыя мусульмане і праваслаўныя, я ўпэўнена, і іудзеі. На вялікі жаль, з апошнімі мне асабіста не даводзілася сябраваць і суседнічаць. Але па водгуках сваіх знаёмых ведаю, што гэтыя людзі такія ж гасцінныя і добразычлівыя.
Іўяўчане ніколі не забудуць той страшны дзень 12 мая 1942 г., калі ні ў чым не вінаватых больш за дзве з паловай тысячы старых, дзяцей і жанчын яўрэйскай нацыянальнасці фашысцкія акупанты расстралялі ў стоневіцкім лесе, у пару кіламетраў ад Іўя. У гэты дзень кожны год на месцы трагедыі збіраюцца прадстаўнікі ўлады, працоўных калектываў, грамадскіх аб'яднанняў, моладзь (а да пандэміі прыязджалі нашчадкі загінулых з розных краін), каб ушанаваць памяць, нагадаць жывым аб недапушчальнасці падобнага на беларускай зямлі. У 2017 годзе дзякуючы раённай уладзе мемарыяльны комплекс «Стоневічы» быў капітальна адрамантаваны. Паўдзельнічалі ў гэтай высакароднай справе і члены мемарыяльна-гістарычнага праекта "Карані", карэнныя іўяўчане, якія пражываюць за мяжой.
Сёння ні для каго не сакрэт, што гісторыю спрабуюць перапісаць. Узяць хаця б падзеі апошняга часу. Гістарычныя факты не раз дэманстравалі, да чаго вялі перамены пад бел-чырвона-белымі сцягамі. Гэты сцяг выкарыстоўваўся беларускімі калабарацыяністамі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, і тымі людзьмі, якія супрацоўнічалі з акупацыйнымі нацысцкімі ўладамі, разлічваючы, што ім удасца стварыць сваю дзяржаву. Але мы ж ведаем цудоўна, якую палітыку праводзіла Германія на акупіраваных тэрыторыях: размова не ішла ні пра якую дзяржаву, 75 працэнтаў насельніцтва Беларусі падлягала знішчэнню або высяленню, а 25 працэнтаў павінны былі анямечыць ...
Мы, нашчадкі Вялікай Перамогі, павінны зрабіць усё, каб праўдзівыя каштоўнасці, якія крывёю і потам здабываліся нашымі продкамі, заўсёды былі ў пашане. Мы павінны перадаць свой вялікі вопыт моладзі па захаванні памяці аб тых страшных падзеях Вялікай Айчыннай, дзе, дарэчы, у адным страі мір і незалежнасць адстойвалі людзі розных нацыянальнасцей і веравызнанняў. А памятаеце гісторыю вядомага нашага земляка Рубіна Кінкулькіна, фатаграфія якога ўпрыгожвае экспазіцыю Іўеўскага музея нацыянальных культур? Ён абараняў Ленінград, а ў гэты час у Іўі з яго вялікай сям'і не засталося нікога. Доўгі час Рубін Вульфавіч жыў у Маскве, потым пераехаў у ЗША, літаральна тры гады не дажыў да свайго стагоддзя, і лепшым горадам на Зямлі лічыў Іўе. І такіх кранальных фактаў, якія напаўняюць сэрца любоўю і захапленнем нашымі землякамі, можна прывесці дзясяткі і нават сотні…
Даведаўшыся пра тое, што наш Прэзідэнт прапанаваў 2021 год аб'явіць Годам народнага адзінства, я тут жа падумала, што гэта – пра наш горад, пра наша Іўе, пра нашых людзей. Тым больш у нас адзіны ў краіне музей нацыянальных культур. Чым не сталіца народнага адзінства? А як вы лічыце?
Дасылайце свае разважанні або цікавыя гісторыі на гэту тэму. Будзем рады кожнаму пісьму: і электроннаму (Адрес электронной почты защищен от спам-ботов. Для просмотра адреса в вашем браузере должен быть включен Javascript.), і папяроваму (г. Іўе, вул. 1 Мая, 18).
І. БУТУРЛЯ.
